Uyku Bozukluğu Nedir?
Uyku esnasında; gün içinde vücudumuzda meydana gelen reaksiyonların zararlı etkilerinin düzeltilmesi ve zararlı maddelerin uzaklaştırılarak, dokuların yeni güne hazırlanması sağlanır. Ayrıca; beyin fonksiyonlarının düzenlenmesi, beyin hücrelerinin dinlendirilerek gün içerisinde öğrenilen bilgilerin işlenip hafızaya alınması gibi süreçler de gerçekleşir.
Uyku iki fazdan meydana gelir. Bunlar, dinlendirici olan non-REM dönemi ile aktif fazı olan REM dönemi şeklindedir. Sağlıklı bir uyku için, belirli düzende ve uzunluk da bu iki fazın birbirini takip etmesi ve yeterli uzunlukta uyunması gereklidir. Bu şartlar sağlanmadığın da uyku bozukluklarından söz edilir.
Günlük hayatta kaygı ve stres gibi çeşitli psikolojik problemlerin sıklığında yaşanan artışa paralel olarak, uyku bozukluklarının da sıklığı giderek artar. Özellikle son çalışmalar, her 3 yetişkinden birinin günlük 7 saatten az uyuduğuna dikkat çekmektedir.
Uyku Bozuklukları Nelerdir?
Uykunun etkilenen parametresine bağlı şekilde çeşitli uyku bozuklukları tanımlanmıştır. Bunlar şu biçimde sıralanabilir:
İnsomnia Nedir?
Uykusuzluk, uykuyu sürdürmede ya da uykuya dalmada güçlük olarak da tanımlanabilecek insomnia çok çeşitli nedenlerden ileri gelebilir.
– Birbirinden uzak zaman dilimlerine kısa sürece seyahat sonrası ortaya çıkan jet-lag,
– kaygı bozuklukları, stresli yaşam,
– hormonal ya da sindirim sorunları insomnia ile sonuçlanabilir.
İnsonmina; çeşitli etkileri sebebiyle hayat niteliğini ciddi olarak olumsuz etkileyebilir. Bunlar arasında konsantrasyon bozukluğu, depresyon, dış etmenlere duyarlılık, kilogram artışı ve okul/iş performansında düşme sayılabilir.
Parasomnia Nedir?
Uyku esnasında yapılan anormal hareketler ve davranışlar parasomnia kapsamında değerlendirilir. Bunlar arasında;
– uyurgezerlik,
– inlemek,
– uykuda konuşma,
– kabus görme,
– diş gıcırdatma sayılabilir,
– yatak ıslatma.
Özellikle REM uyku davranış bozukluğu; REM uykusu esnasında; normalde hareket edememesi gerekli olan kişinin, rüyasında gördüklerini davranışlarına yansıtması olarak bilinen bir türüdür.
Uyku Apnesi Nedir?
Uyku esnasında nefes almanın bütünüyle durması ya da azalması olarak tanımlanabilir. Sağlıklı bireylerde horlama ile beraber kısa süreli görülmesi normal kabul edilse de; uykudaki gerçekleşme sıklığı ve uzunluğu arttıkça ciddi sağlık problemlerine yol açar.
Özellikle kalp ve akciğer sorunları açısından bireyler risk altındadır. Kişi uykusunda oksijen yetersizliğinden sık sık uyanır ve yetersiz uyku sebebiyle gün içerisinde yorgunluk, uyku ihtiyacı, sinirlilik, konsantrasyon güçlüğü gibi şikayetlere neden olur.
Huzursuz bacak sendromu Nedir?
Uykuda bacakları karşı konulamaz derecede hareket ettirme ihtiyacı hissetme durumudur.
Genellikle bacaklarda uyuşma ya da karıncalanma hissi eşlik edebilir. Şiddetli vakalarda gün içerisinde de şikayetler gelişebilir.
Hiperaktivite bozukluğu, bazı vitamin eksiklikleri, Parkinson hastalığı gibi sağlık problemlerine eşlik edebilse de, sık olarak nedeni bilinmemektedir.
Narkolepsi Nedir?
Gün içinde uyanık durumdayken gelişen “uyku atakları” ile tanınır. Kişi gün içerisinde aniden yorgun hissederek uykuya dalar.
Bazen bu şikayete, uykudan uyanma sonrası geçici uyku felci eşlik edebilir.
Tek başına olabilse de, sık olarak narkolepsi multipl skleroz (MS) gibi çeşitli nörolojik hastalıklarla birlikte izlenir.
